FORMAT DYSORE TË FJALËVE

---

FORMAT DYSORE TË FJALËVE

Format dysore të fjalëve, që përdoren në gjuhën shqipe, nuk janë të pakta. Këto dysi formash të fjalëve, kur janë normative, janë pasuri e leksikut tonë. Mirëpo, kur këto forma fjalësh bien ndesh me rregullat e drejtshkrimit a me kuptimet leksikore të gjuhës sonë, atëherë ato mund të jenë të dëmshme, meqë e prishin natyrën e gjuhës shqipe.

Kështu,p.sh., na bie të dëgjojmë e të lexojmë:”të dalat” dhe “daljet”,që përdoren për të treguar të hollat që dalin nga arka për një punë ose kur bëhen llogaritjet financiare si dhe: “të hyrat” dhe “hyrjet”, që përdoren për të treguar të hollat që futen në arkë a të ardhurat që futen në buxhet, kur bëhen llogaritjet financiare.

Duhet theksuar se fjalët: “të dala”(“të dalat”) dhe “të hyra”(“të hyrat”) përdoren më shumë në funksionin e mbiemrave,si p.sh.: “Ajo ishte një vajzë me mollëza e buzë të dala”. Këto “të dala” (tani si mbiemër i emërzuar) i vëreheshin nga larg. Ose:”Janë këto institucione “të dala” pas luftës me zgjedhje të lira, prandaj duhet t’i respektojmë.

Po ky shpjegim vlen edhe për termin “të hyrat”, që shpreh kuptimin e kundërt të termit - “të dalat”.

Për futjen e të hollave në arkë a nxjerrjen e tyre nga arka ose për llogaritjet financiare mujore, vjetore duhet të përdoren termat:”hyrjet”dhe “daljet”, në vend të termave: “të hyrat” dhe “të dalat”.

Termat: “hyrjet” dhe “daljet” janë terma përkatës financiarë, emra të mirëfilltë të kësaj fushe të ekonomisë, emra që janë formuar nga pjesoret e foljeve hyj (pra: hyrë) dhe dal (pra: dalë), duke ua shtuar prapashtesën -je.

Emrat e prejardhur hyrje dhe dalje, pra me këtë përbërje morfemore,janë pëlqyer edhe nga autorët e veprës “Fjalor i gjuhës së sotme shqipe”,

~Prof. Musa Nushi

---